عصر ایران: دروغ گویی یا ناراست گویی دفتر شهرام دبیری (معاون رئیس جمهوری) در تکذیب غیرواقعی سفر او به قطب جنوب، مهمترین و شایسته ترین دلیل برای برکناری اوست.
مسعود پزشکیان رئیس جمهوری شنبه با صدور حکمی ، "شهرام دبیری" معاون پارلمانی را برکنار کرد. دلیل برکناری هم اتفاقاتی است که به دنبال سفر جنجالی دبیری به قطب جنوب رخ داد. سفر تفریحی و البته با هزینه شخصی.
۱- دروغ گویی / ناراست گویی
مهمترین دلیل برکناری را باید دروغ گویی یا ناراست گویی از سوی دفتر شهرام دبیری درباره سفر او به قطب جنوب دانست.
دفتر شهرام دبیری معاون پارلمانی رئیس جمهوری بعد از انتشار خبرهایی درباره سفر قطب جنوب وی و همسرش با صدور اطلاعیه ای در 5 فروردین اعلام کرد: " شایعه مطرح شده مبنی بر سفر معاون پارلمانی رئیس جمهور به قطب جنوب، چنین ادعایی صحت ندارد و تصاویر منتشر شده قدیمی بوده است".
در حکم پزشکیان برای برکناری شهرام دبیری اما به این نکته اشاره شده که سفر قطب جنوب ، انجام شده است.
پزشکیان خطاب به دبیری نوشته است" در این ایام پس از بررسی خبر، قطعی شد که در ایام نوروز در سفر تفریحی قطب جنوب بودید".
همین یک دلیل برای برکناری کفایت می کند و برترین و مهمترین است. علاوه بر برکناری، عاملان این دروغ گویی یا ناراست گویی نیز باید تحت بازخواست و پیگیری و مجازات قرار بگیرند.
اقدام پزشکیان در برکناری سریع دبیری پس از اثبات دروغ گویی / ناراست گویی، قابل تقدیر است.
با اینکه دبیری از دوستان نزدیک پزشکیان به شمار می رفت اما وقتی به این نتیجه رسید که درباره سفر قطب جنوب، دروغ گویی / ناراست گویی اتفاق افتاده در برکناری او کمترین تردید و تاخیری نداشت.
این را مقایسه کنیم با مسوولان و روسای جمهوری که دوستان نزدیک خود را در دایره مصونیت قرار می دادند. شاید مهمترین آن را باید رفتار احمدی نژاد رئیس جمهوری وقت در برابر علی کردان وزیر کشور خود دانست که وقتی افشا شد مدرک دکتری او جعلی است و وزیر در این باره ناراست گویی داشته از برکناری وی خودداری کرد تا ماجرا به استیضاح و برکناری مجلس کشیده شد.
کم نیستند مسوولانی که تقصیر و ناراست گویی آنان عیان شد اما مسوولان مافوق از برکناری آنها خودداری و خود را در تقصیرات آنان شریک کردند.
۲- عدم اطلاع و هماهنگی با مقام مافوق
در بررسی این ماجرا به ویژه حکم پزشکیان برای برکناری دبیری مشخص می شود او این سفر را بدون هماهنگی با مقام بالاتر (پزشکیان - رئیس جمهوری) و سایر دستگاه های مسوول انجام داده است.
براساس جزئیات مشخص شده، دبیری ابتدا به آرژانتین و از آن جا به سفر تفریحی به قطب جنوب رفته است. هر دو نیز با هزینه شخصی وی بوده است.
هماهنگی با مقام بالاتر و دستگاه های مسوول ، اصل بدیهی برای سفر فردی در جایگاه معاون رئیس جمهوری است. هر چند سفر غیرکاری و با هزینه شخصی باشد. بعد از این اتفاق، دولت سازوکاری برای الزام کارکنان دولت به اطلاع و هماهنگی سفرهای شخصی و غیرکاری تهیه کرده است.
شهرام دبیری به سفر تفریحی به آرژانتین سفر کرده است. کشوری که همچنان بر سر ماجرای انفجار مرگبار آمیا در سال 73 (مرکز یهودیان در بوینس آیرس) با ایران در نزاع است. مقامات آرژانتینی ، ایران را متهم به دخالت در این انفجار می دانند و البته تهران رد می کند.
برهمین اساس، شماری از مقامات امنیتی و ارشد ایران تحت تعقیب سیستم قضایی آرژانتین هستند. برای برخی از آنان از سوی پلیس بین الملل نیز حکم بازداشت قرمز نیز صادر شده است. برخی از این افراد مثل اکبر هاشمی رفسنجانی (رئیس جمهوری اسبق) ، فوت کرده اند و برخی مثل فلاحیان (وزیر اطلاعات پیشین) و محسن رضایی (فرمانده اسبق سپاه) ، احمد وحیدی (فرمانده پشین نیروی قدس سپاه) و احمدرضا اصغری و محسن ربانی (دیپلمات های وقت سفارت ایران در آرژانتین) همچنان از سوی دستگاه قضایی آرژانتین تحت تعقیب هستند.
این احتمال وجود داشت که برای شهرام دبیری نیز به هنگام سفر تفریحی - شخصی به آرژانتین، مشکل یا دردسری ایجاد شود. مشکلاتی از جنس بازداشت یا دردسرهایی که وزارت خارجه و کل دولت ایران را درگیر ماجرایی جدید می کرد. به ویژه که هم اکنون رئیس جمهوری جدید در آرژانتین "خاویر میلی"، چهره راست افراطی و به شدت نزدیک به دولت ترامپ و اسرائیل است.
از جمله می توان به اقدام دولت آرژانتین در توقیف هواپیما و کادر پرواز ایرانی در خرداد 1401 اشاره کرد. در این اتفاق، کادر پرواز به ارتباط با نیروی قدس سپاه متهم شدند. هواپیما نیز قبلا در مالکیت شرکت ایرانی ماهان بود اما به شرکت جدید ونزوئلایی واگذار شده بود. این ماجرا برای ماه های زیادی طول کشید اما زنگ خطری برای تهدید منافع ایران در آرژانتین به شمار می رود.
قطعا شهرام دبیری اگر قبل از سفر با مقام بالاتر یعنی مسعود پزشکیان مشورت می کرد به دلیل پرهزینه بودن سفر و پیش بینی جنجالی شدن موضوع، او را از این سفر منع می کرد. همچنین نهادهای مسوول مثل وزارت خارجه نیز به دلیل احتمال بروز مشکل و دردسر احتمالی، دبیری را از این سفر نهی می کردند.
۳- سفر پرهزینه در شرایط تحریم اقتصادی
پزشکیان در حکم خود به این نکات به عنوان دلیل دیگری برای برکناری هم اشاره کرده است:
"در دولتی که مفتخر به اقتدا به مولای متقیان است و در شرایطی که هنوز در کشورمان فشارهای اقتصادی بر مردم زیاد و محرومان پرشمارند، سفر پر هزینه تفریحی مسئولان رسمی، حتی با هزینه‌های شخصی، قابل دفاع و توجیه‌پذیر نبوده و با معیار ساده‌زیستی مسئولان سازگار نیست."
این موضوع هم نشان می دهد پزشکیان از قبل از سفر قطب جنوب اطلاع نداشته و اگر مطلع بود حتما معاون خود را منع می کرد.
نکته اینجاست: آیا پزشکیان قبل از این با مسوولان و مدیران خود درباره منع چنین سفرهایی، توافق کرده بود؟ اگر بله، چنین سفری، نقض عهد به شمار می آید و مستوجب مجازات و برکناری.
اگر نه، سفرهای پرهزینه غیرکاری و با هزینه شخصی، نه اتفاق بدی است و نه شایسته مجازات . گرچه در شرایط فعلی کشور، رفتاری خارج از چارچوب است.
اشاره به این نکته هم مهم است: همانطور که پزشکیان در حکم خود گفته کشور در شرایط سخت اقتصادی و تحت فشارها و تحریم های شدیدی اقتصادی قرار دارد. در نتیجه این فشارها اکثریت یا بخش مهمی از مردم از داشتن وضعیت مناسب اقتصادی، محروم هستند.
از افرادی که در سمت های مدیریتی کلان سیاسی قراردارند و آنها نیز در مسوولیت شرایط اقتصادی فعلی نیز شریک هستند می توان انتظار داشت در راستای همدردی با مردم آسیب دیده از تحریم ها، از انجام چنین سفرهای پرهزینه ولو با هزینه شخصی خودداری کنند.
با این حال در شرایط عادی، اتفاقا باید از سفر مسوولان با هزینه شخصی استقبال کرد چرا که مزایای زیادی برای مسوولان، مردم و کشور دارد. حداقل این است که می تواند به افزایش آگاهی و کیفیت کاری مسوولان کمک کند.
ضمن اینکه شهرام دبیری با اینکه انتصاب او از ابتدا به سمت معاونت پارلمانی، نادرست و عملکرد او هم در این مدت، ضعیف بود اما از حامیان و مدافعان تحریم نیست. وی از جمله مسوولانی نبود که علیه گسترش روابط با جهان صحبت کند یا بدیهیات بهبود اقتصاد و سیاست کشور را زیرسوال ببرد.او از جمله افرادی نبود که نمایش ساده زیستی داشته باشد یا مدعی زندگی فقیرانه باشد. وی پزشک ثروتمند و صاحب کسب و کار در حوزه سلامت و درمان است. گرچه دروغ گویی دفتر او در تکذیب غیرواقعی سفرش به قطب جنوب، وی را مستوجب حداقل مجازات یعنی برکناری می کند.
بدترین اتفاق در این ماجرا، نه سفر پرهزینه تفریحی با هزینه شخصی، بلکه دروغ گویی / ناراست گویی بود.
با این حال نباید فراموش کرد تمرکز باید بر انجام وظایف و ماموریت های کاری مسوولان باشد. برخی به گونه ای با سفر تفریحی یک مقام مسوول برخورد کردند گو اختلاس کرده یا مال دیگری را برداشته یا حقی را ضایع کرده است.
مسوولی که ساده زیست باشد اما وظایف کاری خود را به خوبی انجام ندهد این ساده زیستی هیچ ارزشی ندارد بلکه حتی می تواند به اشتباه به عنوان رزومه و دستاورد مسوولان مطرح شود.
تمرکز بر شیوه زیست و زندگی مسوولان به دور از توجه و تمرکز بر شیوه انجام وظایف کاری آنان، مسوولان را به سمت ریاکاری یا دورزدن موانع می کشاند.
به عنوان مثال آقای شهرام دبیری می توانست به جای سفر پرهزینه شخصی به آرژانتین، ماموریت و سفری کاری به آمریکای لاتین تعریف می کرد تا همین سفر با هزینه دولت و همراه با پرداخت حق ماموریت و ... انجام شود و هیچ کس هم درباره چرایی و چگونگی آن سوال نمی پرسید.
آنچه وضعیت اقتصادی مردم را خوب می کند و بهبود می بخشد نه خودداری مسوولان ثروتمند از سفرهای تفریحی شخصی بلکه انجام خوب وظایف و ماموریت کاری آنان است.
درباره سفرهای شخصی مسوولان این نکته هم قابل توجه است و آن اینکه، این سفرها واقعا باید با هزینه شخصی انجام شده باشد نه اینکه از سوی دیگران به عنوان رشوه در برابر انجام کار معین فراهم شده باشند. کشف چنین مواردی هم کار روزنامه نگاران و رسانه ها و دستگاه های نظارتی است.
۴- عدم پیش بینی
و در آخر باید گفت شهرام دبیری، یک پزشک وکارآفرین ثروتمند است. چرا چنین فردی که علاقمند به سفرهای تفریحی پرهزینه است باید وارد دولت شود و خود را دچار محدودیت های اداری دولتی کند؟ آیا از قبل از این سفر نمی دانست چنین موضوعی، جنجالی می شود و شخص رئیس جمهوری و دولت او را دچار تنش و حاشیه می کند؟ انتظار می رود شخصی مثل دبیری، قبل از این سفرهای پرهزینه تفریحی خود را رفته باشد و حالا در این چند سال حضور در دولت، از برخی رفتارهای جنجالی و حاشیه ساز ولو صحیح، خودداری کند.
اگر می دانسته و انجام داده، رفتار اشتباهی است. اگر نمی دانسته که خود عذربدتر از گناه و نشانه ای از عدم شایستگی برای حضور در این جایگاه است.
