انسانیت بر ماشین پیروز می‌شود؛ علوم انسانی در عصر هوش مصنوعی زنده خواهد ماند

به گزارش شهریور؛ گراهام برنت، مورخ علوم و استاد دانشگاه پرینستون، در مقاله‌ای برای مجله «نیویورکر» درباره امکان نابودی یا ماندگاری علوم انسانی در عصر هوش مصنوعی نوشته و گمانه زده که انسانیت بر ماشین پیروز می‌شود.

او با اشاره به «تعلیق عجیب»ی که در فضای دانشگاهی حاکم است و به انکار واقعیت هوش مصنوعی و اصرار بر روش‌های قدیمی آموزش اشاره دارد، استدلال می‌کند که این مسیر دیگر دوام ندارد. او می‌گوید دانشجویانش در مواجهه با این فناوری احساس آزادی، رهایی از فشارهای اجتماعی و حتی توجه خالصی را تجربه می‌کنند که پیش‌تر در ارتباطات انسانی ندیده بودند.

برنت اعتراف می‌کند که بسیاری از کارهای پژوهشی گذشته اکنون به‌سرعت و کارآمدتر با هوش مصنوعی تولید می‌شوند. اما او این را نه‌دلیلی برای نومیدی، بلکه فرصتی برای بازگشت به جوهرهٔ علوم انسانی می‌داند.

به باور وی، پاسخ به پرسش‌هایی چون «چگونه باید زیست؟»، «چگونه باید مرد؟»، یا «چه چیزی ارزش محافظت دارد؟» نه در دانش، بلکه در بودن نهفته است. ماشین‌ها شاید بتوانند پاسخ‌هایی تولید کنند، اما نمی‌توانند این پرسش‌ها را زندگی کنند.

برنت به دفاعی پرشور از «انسان‌بودگی» می‌پردازد و یادآور می‌شود که اگرچه هوش مصنوعی می‌تواند آرشیو فرهنگی بشر را زنده نگه دارد و حتی گفت‌وگوهای شبه‌انسانی خلق کند، اما تجربهٔ زیستن، احساس‌کردن، انتخاب‌کردن، و مسئولیت‌پذیری در برابر دیگران اموری فقط انسانی است.

برنت تأکید می‌کند «اکنون‌بودگی» و زیستن در لحظه با آگاهی از خویش و جهان که ما تجربه می‌کنیم چیزی نیست که ماشین‌ها بتوانند تقلید یا تصاحب کنند. آنها تنها بازتابی ثانویه‌اند از آنچه ما هستیم، درحالی‌که انسان با تمام آشفتگی‌ها و ایراد‌هایش یگانه کنشگر معنا و تجربه است.

برنت هوش مصنوعی را نه تهدیدی برای علوم انسانی، بلکه آینه‌ای برای بازاندیشی در چیستی انسان ‌بودن می‌داند؛ فرصتی برای بازگشت به اصالت پرسش، به تأمل در هستی، و به آموزش به‌مثابه «بازآرایی غیرجبری اشتیاق». بدین ترتیب، به نظر او این دوران، به‌رغم تمام بیم‌ها، ممکن است بهترین زمان برای بازآفرینی علوم انسانی باشد./ پایان پیام